Lezersbrief: "Boeken: ontdekkingsreizen van jong tot oud"

Luisterpunt-lezeres Caroline van Mourik geniet vanuit Zweden van onze duizenden Daisy-luisterboeken. Ze schreef haar leeservaringen neer in een fijne brief, die je hieronder kan lezen. Hartverwarmend, bedankt Caroline!

Je kan de brief ook beluisteren.

Soms wegdromen, soms nieuwe dingen leren, soms de manier om in slaap te vallen.

Van kleins af aan waren ze in mijn leven. Eerst las mama voor, toen zelf leren lezen, wat een fantastisch gevoel om helemaal zelf van de letters, woorden en zinnen te kunnen maken ... Toen mijn broer en ik in de lagere school zaten, snelden we tussen de middag naar huis want mama las dan ook voor.

Erna werd het verschil tussen schoolboeken lezen en in de vrije tijd steeds groter. Niet alleen omdat het ene moest en het andere mocht, maar ook omdat ik soms dingen verkeerd las, namen van personages of begrippen niet kon onthouden, ze slechts als een woordbeeld zag, en dat soms slechte punten gaf. Maar met trucjes lukte ook dat steeds beter en kon ik mijn opleiding gewoon afmaken en zelf een academische carrière aanvatten, waardoor ik het Limburgse platteland voor Stockholm verruilde. 

Na enkele jaren in Zweden bleek ik een bindweefselziekte te hebben waardoor ik in een rolstoel terecht kwam. Dat zorgde er ook voor dat ik moest overstappen op een e-reader want boeken vasthouden werd steeds lastiger met hypermobiele gewrichten. Het is niet hetzelfde maar het kon dienen. Ik probeerde ook luisterboeken, toen nog op cassette, maar werd gek van het tempo, zoooo laangzaaam. Soms denk ik dat ik sneller las door mijn later vastgestelde dyslexie: ik las over bepaalde details heen. Waarom zou ik de namen “uitspellen” als ik ze uit elkaar kon houden zonder precies te weten hoe ze heetten? Als ik voor mijn plezier lees, kan ik toch mijn eigen manier van lezen kiezen?

Voorjaar 2020, ook in Zweden Covid-19, dat betekent voor mij best thuisblijven. In Zweden zijn de regels minder strikt dan in België. Er zijn veel overeenkomsten maar het grote verschil is dat hier iedereen wordt gevraagd om zelf de verantwoordelijkheid te dragen en de richtlijnen te volgen. Het hoofddoel is de curve afplatten, zodat de zorg het aan blijft kunnen en de kwetsbare groepen beschermen. En zolang voldoende mensen dit doen gaat het redelijk goed. Van al het slechte vervelende nieuws en door het vele thuiszitten besluit ik luisterlezen een tweede kans te geven, vooral omdat ik van een vriendin hoorde dat haar dyslectische dochter op ca 200% naar boeken luistert ... . 

In Zweden is de bibliotheek gratis, dus e-boeken kon ik al van thuis uit online lenen. Omdat ik binnen de doelgroep van luisterboeken val wordt dit voor mij op afstand geregeld. En de “nieuwe” versie met een Daisy-app, werkt wel voor mij. Boeken bestellen en ook teruggeven, als ze mij niet boeien of als ik me erger aan de voorleesstem, en het aanpassen van de leessnelheid zijn de functies die met cassettes (of cd´s) voor mij het probleem waren. Net zoals bij fysieke boeken en e-boeken wissel ik graag af tussen Nederlands, Zweeds en Engels. Als het kan lees ik het liefst in de oorspronkelijke taal, en dat is ook zo bij luisterboeken. Op een wat mindere dag is Nederlands de favoriet, zeker als ik aan een nieuw boek wil beginnen, maar de Zweedse luisterbibliotheek heeft slechts enkele boeken in het Nederlands. 

Kortom, in mei dit jaar ga ik op zoek op internet of ik misschien lid kan worden bij de lokale bibliotheek van mijn ouders, waar ik nog mijn 2e adres heb. Maar dan stuit ik op Luisterpunt. En dat kan ik alleen maar samenvatten als: “wat een luxe”. Ik kruip regelmatig helemaal in een leesbubbel, en neem dan soms per ongeluk in het Nederlands de telefoon op ... Wat mijn moeder wel plezant vindt maar sommige Zweden reageren verwonderd.

Ondertussen zijn we heel wat maanden en boeken verder, en neem ik eindelijk de tijd om te doen wat ik van begin af aan van plan ben: “als het goed bevalt mijn appreciatie tonen”. Waarom niet het geld dat ik normaal aan boeken of aan lidmaatschap voor de bibliotheek uitgeef doneren?! Het is fantastisch dat Luisterpunt gratis is en zou kunnen blijven, zelfs voor mensen zoals ik van wie het domicilie in het buitenland staat.

Als ik erbij stilsta waar ik vooral dankbaar voor ben, kom ik op de volgende punten. Sommige zullen voor velen gelden en andere punten misschien alleen voor mij: 

• De toegankelijkheid voor iedereen
• De laagdrempeligheid
• De vriendelijke en vlotte antwoorden van gemailde vragen

Dit gaf me de tijd om het te testen, en dat is fantastisch. Ik denk dat het testen mijn acceptatie “dat gewoon lezen voor mij bijna niet te doen is”, heeft bevorderd.

Waarom ik het belangrijk vind om op mijn manier en niet alleen via een donatie te bedanken maar ook uitdrukkelijk alle medewerkers en anders betrokkenen? Voor de meesten met een functiebeperking zijn er heel veel dingen in het leven die meer tijd kosten dan normaal, terwijl velen van ons minder energie hebben. En jammer genoeg dan ook nog eens extra energie moeten steken in klagen over dingen die voor anderen vanzelfsprekend zijn. Kortom, de tijd vinden en nemen om dat ook nog eens op papier te zetten zit er voor velen niet in, vermoed ik. Ik probeer vaak het evenwicht te vinden en dus voor iedere “klacht” ook een bedankje te sturen en nu was het de beurt aan Luisterpunt. 

En waarom juist vandaag? Gewoon: ik kreeg een vriendelijk antwoord van Luisterpunt, op een dag dat ik slechtgezind was. Soms is dat voor mij genoeg om even stil te staan en na te denken. En dan kan ik maar één conclusie trekken: soms zit het mee en soms zit het tegen. 

En als het tegen zit, is soms iets heel kleins voldoende om weer een beter perspectief te krijgen en alles weer in een beter evenwicht te krijgen. Op zo een mindere dag moet ik mezelf gewoon toestaan om met een goed boek op de zetel te gaan liggen, een lekker tas thee erbij. En als al mijn boeken uitgelezen zijn, dan hoef ik niet naar buiten, hoef ik me niet aan de openingsuren van de bibliotheek te houden, dan kan ik gewoon nog een tas thee inschenken en een nieuw boek zoeken.

Caroline van Mourik, Bromma, Zweden